Łazienka dla seniora

Łazienka to pomieszczenia bardzo wymagające w projektowaniu. W przypadku seniorów i osób niesamodzielnych konieczne jest wyeliminowanie wszelkich barier architektonicznych – w przeciwnym razie łatwo w niej o wypadek. Jak urządzić odpowiednio łazienkę, aby była funkcjonalna i zapewniała maksimum bezpieczeństwa?

Pamiętajmy, że starsze osoby są mniej sprawne i potrzebują przemyślanych udogodnień. Bariery stanowią wszelakiego rodzaju progi w przestrzeni podłogi, o które łatwo się potknąć i które utrudniają swobodne poruszanie się np. za pomocą wózka inwalidzkiego. Innymi ograniczeniami mogą być: za nisko umieszczona miska WC, zbyt wysoko umieszczona i głęboka umywalka z krótką wylewką i trudnymi do obsługi kurkami, głęboka i zabudowana wanna bez podcięcia. Warto całkowicie zrezygnować z wanny na rzecz prysznica z bez progowym wejściem z odpływem w podłodze. Otrzymujemy wówczas przestrzeń kabiny w jednej linii z posadzką. Alternatywnym rozwiązaniem jest płaski brodzik. Do takiej strefy prysznica łatwiej wejść, nie trzeba wysoko podnosić nogi, aby pokonać próg, co często może być wyzwaniem dla seniorów. Jeśli nie wyobrażamy sobie łazienki bez wanny, warto wybrać wersję z drzwiczkami, do której wchodzi się niczym do kabiny. Strefę kąpielową należy wyposażyć w praktyczne siedzisko wykonane z łatwego w utrzymaniu w czystości, antypoślizgowego materiału. Warto również zainwestować w praktyczne uchwyty. Pomogą one zachować równowagę pod prysznicem i swobodnie wstać.

Pamiętajmy, aby wybierać płytki lub brodziki z antypoślizgową powierzchnią. Są bardziej funkcjonalne niż maty antypoślizgowe, ponieważ w przypadku pogorszenia stanu zdrowia i konieczności poruszania się na wózku, o kulach lub z balkonikiem, maty mogą się zawijać i stanowią dodatkowe utrudnienie. Nawet w najmniejszej łazience ważna jest możliwość swobodnego poruszania się. Warto zamontować trochę szersze drzwi i zachować jak największą przestrzeń pomiędzy urządzeniami. Dla użytkowników poruszających się na wózkach inwalidzkich, absolutnym minimum jest pozostawienie wolnej przestrzeni o średnicy 150 cm. Montując umywalkę pomyśl o wzroście użytkowników. Każde 5cm będzie zbawienne dla osoby wysokiej, gdy nie będzie się musiał nad nią schylać. W przypadku osób poruszających się na wózku ważny jest wygodny podjazd pod umywalkę, najlepiej wyposażoną w baterię bezdotykową z fotokomórką i termostatem. Po podłożeniu dłoni uruchomi się ona automatycznie, a woda będzie miała od razu odpowiednio ustawioną temperaturę. Ułatwi to w dużym stopniu używanie umywalki, szczególnie osobom z problemami reumatycznymi, którym niejednokrotnie już samo odkręcenie kurka, może stanowić problem.

Osobom niesamodzielnym przyda się również guzik alarmowy ułatwiający przywołanie opiekuna. W pomieszczeniach, w których ciągle jeszcze mamy do czynienia z piecykami gazowymi starej generacji, bezwzględnie zamontujmy czujnik tlenku węgla. Drzwi do łazienki wyposażmy w blokadę z możliwością otwarcia drzwi z zewnątrz. Nie będziemy musieli ich wywarzać w razie potrzeby udzielenia pomocy osobie, która zamknie się w środku – to ważne szczególnie w przypadku demencji i chorych na Alzheimera.

Kwestie wygody i bezpieczeństwa są kluczowe w łazience dla seniora. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy skazani na nieatrakcyjny design wnętrza. Ludzie starsi także pragną rozwiązań estetycznych. Wybierajmy takie produkty, które przy swoich walorach użytkowych będą również cieszyły oko. W dzisiejszych czasach nie stanowi to już bariery.

10 prostych rad, które pomogą skutecznie komunikować się z chorym na Alzheimera

Nie wchodź w rolę chorego i nie przytakuj, jeśli się z czymś nie zgadzasz.
Słuchaj, nie komentuj, nie pouczaj.
Dawaj proste polecenia krok po kroku. Jeśli trzeba powtarzaj je i przeznacz tyle czasu, ile chory potrzebuje na reakcję.
Nie mów o chorej osobie, tak jakby nie było jej w pomieszczeniu.
Proponuj rozwiązania zamiast wytykania błędów (np. przy ubieraniu). Zwrot „nie rób tego” zastąp „proszę zrób tak”.
Zadawaj pytania zamknięte, czyli zamiast pytać „Jak się czujesz?”, zapytaj np. „czy jesteś zmęczony? spokojny? zdenerwowany?” itp.
Ograniczaj wybór – zamiast pytania „co chciałbyś na obiad?” zapytaj np. „chciałbyś na obiad kurczaka czy mielone?”
Zastąp pytania informacjami, np. zamiast pytać „czy jesteś głodny? ” powiedz „obiad gotowy, zjedzmy”.
Unikaj zwrotów „nie pamiętasz?” albo „mówiłam ci przecież” – to może wywołać u chorego niepotrzebną agresję i frustrację.
Jeśli napotkasz na problem w opiece nad chorym zastanów się jak rozwiązałabyś ten problem, gdyby Twoim podopiecznym było 3-letnie dziecko i spróbuj tej samej metody. Jednocześnie pamiętaj, aby nie zwracać się do chorego jak do dziecka np. „dziecięcym” głosem.

Codzienne problemy w opiece nad chorymi na Alzheimera i inne zespoły otępienne

Codzienne problemy w opiece nad chorymi na Alzheimera i inne zespoły otępienne bywają przytłaczające. Osoby te z powodu dużych problemów z pamięcią, mają kłopot z porozumiewaniem się. Z wysiłkiem szukają odpowiednich słów, zapominają, co chciały powiedzieć.

Poniżej kilka porad dotyczących porozumiewania się z chorym:

Nawiązuj kontakt wzrokowy z osobą chorą i zwracaj się do niej po imieniu, aby przyciągnąć i skupić jej uwagę.
Bądź świadom tonu swojego głosu oraz tego jak głośno mówisz, jak patrzysz na chorego i tego, co wyraża twoja mowa ciała (zacięte usta, gniewne spojrzenie, ręce ciasno splecione wyrażają napięcie lub złość).

Zachęcaj do rozmowy i spraw, by trwała możliwie jak najdłużej (podpowiadaj brakujące słowa).
Oprócz mówienia używaj innych sposobów komunikacji np. delikatnego dotyku, gdy chcesz pokierować chorym lub głaskania, by wyrazić aprobatę i okazać sympatię.
Kiedy chory się upiera lub jest agresywny, spróbuj odwrócić jego uwagę proponując spacer lub przekąskę.

Aby zachęcić chorego do porozumiewania się:

zachowuj się w sposób ciepły, czuły i rzeczowy,
podczas rozmowy trzymaj podopiecznego za rękę
bądź otwarty na to, co może chorego niepokoić, nawet jeśli trudno to zrozumieć
okazuj zainteresowanie
pozwalaj podejmować niektóre decyzje
bądź cierpliwy przy wybuchach złości, pamiętaj, że w ten sposób „przemawia ” choroba
jeśli odczuwasz frustrację, zrób sobie przerwę, wyjdź na balkon, albo stań przy otwartym oknie i zrób kilka głębokich wdechów.

Aby skutecznie komunikować się z chorym warto przestrzegać kilku prostych zasad:

nie wchodź w rolę chorego i nie przytakuj, jeśli z czymś się nie zgadzasz
słuchaj, nie komentuj, nie zwracaj uwagi, nie pouczaj, nie tłumacz – to nie pomoże, a może wzbudzić agresję
dawaj proste polecenia krok po kroku (jeśli trzeba powtarzaj je i przeznacz tyle czasu ile chory potrzebuje na reakcję, staraj się nie przerywać)
nie mów o chorej osobie, tak jakby jej nie było w pomieszczeniu
nie zwracaj się do chorego jak do dziecka lub „dziecięcym” głosem
nie wytykaj błędów(np. przy ubieraniu), lecz zaproponuj: „spróbujmy zrobić to tak ….”
nie mówimy „nie rób tego”, lecz „proszę zrób tak”
jeśli zadajesz pytanie choremu, staraj się, żeby odpowiedź ograniczała się do słów „tak” i „nie”, a więc zamiast pytać: „Jak się czujesz” należy zapytać „czy jesteś zmęczony? spokojny? zdenerwowany?
należy ograniczać wybór – nie pytaj „co chciałbyś na obiad”?, lecz „chciałbyś na obiad kurczaka czy mielone?”
zamiast pytać „czy jesteś głodny”? należy powiedzieć „obiad gotowy, zjedzmy”
staraj się nie mówić „nie pamiętasz?”, albo „mówiłam ci przecież” – to bardzo frustrujące dla chorego.

Podstawowa reguła opieki zawiera się w odpowiedzi na pytanie „Jak rozwiązałabym ten problem, gdyby moim podopiecznym było 3-letnie dziecko?”.

Jak choroba Alzheimera zmienia ludzi?

Fundacja Polskiego Centrum Opieki Domowej rozpoczyna cykl publikacji, które mają na celu pomóc opiekunom osób chorych i niesamodzielnych zrozumieć problemy, które są udziałem ich podopiecznych, a także pomóc opiekunkom rozwiązywać problemy, z którymi borykają się na co dzień.

Zapraszamy Was do zgłaszania do nas problemów, które nurtują Was w codziennych działaniach opiekuńczych. Postaramy się podać wskazówki.

Jak choroba Alzheimera zmienia ludzi?

Choroba Alzheimera jest chorobą mózgu, zaliczaną do chorób otępiennych. Powoduje obumieranie komórek nerwowych. Wpływa na zdolność do zapamiętywania i jasnego myślenia. Ludzie cierpiący na tę chorobę mają problemy z pamięcią i są zagubieni. Mogą mieć trudności z koncentracją uwagi oraz zachowywać się w dziwny sposób. Objawy choroby nasilają się stopniowo z upływem czasu. W końcu stają się tak poważne, że chory nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym. Staje się coraz bardziej zależny od swojego opiekuna.

Najbardziej niepokojące objawy choroby, to:

– utrata pamięci, która zakłóca codzienne życie; dotyczy to zapominania niedawno zdobytych informacji, ważnych dat, imion ,wielokrotne pytanie o te same rzeczy, wielokrotne opowiadanie tych samych wydarzeń

– trudności z planowaniem lub rozwiązywaniem problemów; mogą pojawić się kłopoty z zastosowaniem znanego przepisu, trudności z planowaniem i kontrolowaniem wydatków, wydłuża się czas potrzebny na wykonanie znanych wcześniej zadań

– trudności z ukończeniem dobrze znanych zadań w domu, w pracy ,w czasie wolnym; mogą mieć problemy z dojechaniem w dobrze znane miejsca, nie radzą sobie z zadaniami w pracy, nie pamiętają zasad ulubionej gry

– dezorientacja w czasie i przestrzeni; tracą orientację co do dat, pór roku i upływu czasu; trudno choremu zrozumieć coś, co nie dzieje się „tu i teraz”, zapominają gdzie są i jak się tu dostali

– problemy ze zrozumieniem obrazów i związków przestrzennych; chorzy mają problemy ze wzrokiem, pojawiają się trudności w czytaniu, z oceną dystansu, określeniem koloru lub kontrastu np. przechodząc obok lustra nie rozpoznają siebie, lecz myślą, że ktoś inny jest w pokoju

– problemy ze słownictwem w mowie i czytaniu; chorzy mają problemy ze śledzeniem rozmowy lub włączeniem się w nią, mają problem ze znalezieniem odpowiedniego słowa do nazwania znanej rzeczy

– odkładanie rzeczy nie na swoje miejsce, np. włożenie kluczy do lodówki lub pralki, mogą coś zgubić i oskarżyć opiekuna o kradzież,

– utrata zdolności powrotu ta samą drogą ,dlatego niebezpieczne jest samodzielne wyjście chorego na spacer

– pogorszenie lub zła ocena sytuacji, np. w obchodzeniu się z pieniędzmi, przekazywanie dużych sum pieniędzy obcym osobom

– wycofanie z pracy i życia towarzyskiego; chorzy mogą stracić zainteresowanie swoim hobby, rezygnować ze spotkań z przyjaciółmi

– zmiany nastroju i osobowości; bywają zdezorientowani, podejrzliwi, maja obniżony nastrój, często depresję, demonstrują strach, niepokój, różne lęki, wpadają w irytację, czasami przejawiają agresję.

Choroba Alzheimera rozwija się w różnym tempie i różnych etapach. Zaawansowana postać choroby, to jeden z najtrudniejszych etapów dla opiekunów. Chory wymaga pomocy w wykonywaniu najprostszych codziennych czynności. Najbardziej powszechne symptomy zaawansowanej postaci Alzheimera to:

– problemy z rozpoznawaniem najbliższych, choć zachowana jest zdolność do rozróżnienia twarzy znanych od obcych

– niska świadomość pacjenta co do otoczenia i bieżących zdarzeń

– niepokój i rozdrażnienie występujące najczęściej w godzinach popołudniowych i wieczornych

– nieumiejętność samodzielnego korzystania z łazienki

– nietrzymanie moczu i kału

– wielokrotne powtarzanie tego samego zachowania zarówno werbalnego jak i niewerbalnego.

W ostatniej fazie choroby kontakt słowny utrudniony, chory wygłasza pojedyncze słowa. Podstawowe funkcje organizmu są zaburzone, słabo pracują płuca i serce, koordynacja ruchowa oraz zdolność połykania są znacznie zakłócone.

Alzheimer, czy demencja – pułapki starości

Wprawdzie choroba Alzheimera jest odpowiedzialna aż za 80% wszystkich przypadków demencji, jednak istnieją pewne różnice, o których powinni wiedzieć opiekunowie osób chorych.

Choroba Alzheimera pojawia się u osób po 65 roku życia, a demencja znacznie później, około 80 roku życia.

Chorzy na demencję wykazują: upośledzenie umiejętności komunikowania się, poważny spadek zdolności rozumowania i znaczne zmniejszenie sprawności pamięci, szczególnie funkcji przypominania. Otępienie starcze(demencja) może być wywołane przez wiele czynników np. Alzheimera, Parkinsona lub nadużywanie alkoholu. Demencja jest otępieniem tzw. naczyniowym. Podstawową przyczyną otępienia jest uszkodzenie komórek nerwowych.

Choroba Alzheimera doprowadza do utraty zdolności wykonywania codziennych czynności i funkcji, takich jak: mówienie, chodzenie, a nawet połykanie. Choroby Alzheimera nie da się cofnąć, wyleczyć, ale można opóźnić jej rozwój. Wymienia się czynniki ryzyka, które mogą doprowadzić do pojawienia się choroby Alzheimera:

wiek powyżej 65 roku życia,
urazy głowy,
nadciśnienie tętnicze,
podwyższony poziom „złego” cholesterolu (LDL),
cukrzyca,
zakażenie wirusem opryszczki,
niski poziom wykształcenia,
predyspozycje genetyczne.

Najbardziej charakterystycznym objawem choroby Alzheimera są zaburzenia pamięci, czyli zdolności do nabywania nowych lub odtwarzania wcześniej nabytych informacji.
Wraz z rozwojem choroby występują:

zaburzenia mowy, trudności w doborze słów i nazywaniu przedmiotów,
niezdolność wykonywania wyuczonych ruchów jak np. posługiwanie się sztućcami, pisanie, czytanie,
zaburzenia słyszenia i widzenia,
zaburzenia czynności wykonawczych np. ubierania się, gotowania, jedzenia.

W późniejszym etapie choroby otępienie jest tak nasilone, że chory nie wie, kim jest, nie rozpoznaje najbliższych. Niektórzy chorzy są nadmiernie pobudzeni, agresywni, a inni apatyczni i wyczerpani. W chorobie Alzheimera obserwuje się drgawki, drżenie rąk ,przykurcze mięśni. W ostatnim etapie choroby następuje spadek masy ciała, wyniszczenie organizmu i tworzenie się odleżyn.

Demencję można cofnąć, o ile rozpocznie się leczenie w początkowej fazie. Odwracalne postacie demencji mogą być spowodowane przez:

pewne choroby zakaźne,
alkoholizm,
guzy mózgu,
niedobór witamin,
depresję,
zaburzenie czynności tarczycy czy jako efekt uboczny działania leków.

Ważne, by każda osoba, u której pojawią się pierwsze objawy demencji, możliwie szybko trafiła do psychiatry i otrzymała fachową pomoc farmakologiczną i przeprowadzone specjalistyczne badania.

PCOD Sp. z o.o.: Opracowano na podstawie „Leksykonu psychiatrii”, artykułu Jolanty Dyjecińskiej „Żyć z chorobą Parkinsona” i portalu „Opieka nad chorym na Alzheimera.